ایستاد و زانو نزد؛ یادمان حسین شاه‌حسینی در گفت‌وگو با مهندس توسلی
زنده یاد حسین شاه حسینی
ندای آزادی: آنچه در ادامه میخوانید، گفتگوی “آسمان ابی” با مهندس محمد توسلی دبیر کل نهضت آزادی ایران درباره زنده یاد حسین شاه حسینی است.
توجه شما را به مقدمه و متن کامل این مصاحبه جلب مینماییم:
کسانی که حسین شاه‌حسینی را از نزدیک می‌شناختند اذعان می‌کنند از حافظه‌ای استثنایی برخوردار بود؛ به‌ویژه که متخصص علم رجال بود و رجال سیاسی و مذهبی ۷۰ سال اخیر ایران را به خوبی می‌شناخت. محمد توسلی، در پاسخ به سوالات ما، از تأکید او بر آرمان ملی، منافع ملی و آزادی‌خواهی به‌عنوان یک محور و آرمان اصلی در زندگی می‌گوید و او را در شمار افرادی می‌داند که به‌رغم همه محدودیت‌ها توانستند حافظ آرمان خود باشند، زانو نزنند و ایستادگی کنند. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه میخوانید.
درباره نقش حضور مرحوم شاه‌حسینی در جبهه ملی توضیحاتی بفرمایید. از چه زمانی وارد عرصه مبارزات سیاسی شدند و ارتباطشان با مهندس بازرگان چگونه شکل گرفت؟
مرحوم حسین شاه‌حسینی از همان دوران جوانی، یعنی در دهه ۲۰، وارد عرصه فعالیت‌های اجتماعی شده و به‌ویژه در دوران نهضت ملی ایران، در بازار و انجمن صنفی بازاریان در مبارزات اجتماعی نقش مؤثری ایفا کردند. بعد از کودتای ۲۸ مرداد، ایشان از جمله کسانی بودند که در کنار مرحوم آیت‌الله سید رضا زنجانی قرار گرفتند و در همان مقطع بود که مهندس بازرگان، آیت‌الله طالقانی و دکتر سحابی نیز همراه با آیت‌الله زنجانی نهضت مقاومت ملی را پایه‌گذاری کردند. از همین جا ارتباط مرحوم شاه‌حسینی با مهندس بازرگان در عرصه کار سیاسی شکل گرفت. اما به لحاظ هویت تشکیلاتی-سیاسی، بعد از نهضت مقاومت ملی و در سال ۱۳۳۹ که جبهه ملی دوم تشکیل شد، ایشان به عضویت شورای مرکزی جبهه ملی درآمده و در دوران بعد نیز همکاری با جبهه ملی را ادامه دادند و همان‌طور که به دفعات منعکس شده است، در سال‌های بعد از انقلاب نیز همواره با جبهه ملی ارتباط تشکیلاتی نزدیکی داشتند؛ به‌گونه‌ای که در سال‌های پایانی حیات، در هیئت رهبری جبهه ملی نیز قرار گرفتند. اما مرحوم شاه‌حسینی، با وجود برقراری ارتباط تشکیلاتی با جبهه ملی، به دلیل داشتن علایق دینی، از همان دهه‌های ۳۰،۴۰،۵۰ و همچنین سال‌های پس از انقلاب، همواره در محافل مذهبی انجمن اسلامی مهندسین و نهضت آزادی ایران نیز حضور فعال داشتند. به‌طور مثال، در سال‌های قبل از انقلاب، برنامه‌های عید قربان انجمن اسلامی مهندسین و حتی برنامه‌های اجتماعی نهضت آزادی ایران، در باغ کِرِند آقای شاه‌حسینی در کرج برگزار میشد و ایشان با روی گشاده از این نوع برنامه‌ها استقبال و پذیرایی می‌کردند. خانواده‌های اعضای انجمن و دوستان نهضت و فرزندان خود من نیز از روحیه ورزشکاری، میهمان‌نوازی و حسن خلق ایشان، در ارتباط با میهمانان، خاطرات بسیار زیادی دارند. بنابراین، آقای شاه‌حسینی در این عرصه‌ها و در فعالیت‌های اجتماعی همواره با دوستان ما همکاری داشتند.
فعــالیت و مبــارزات ایشان بیشتر در چه حوزه‌ها و در چه قالبی انجام میشد؟
در سال‌های قبل از انقلاب، بـــه‌ویژه در ســـال‌های ۵۷-۵۶، ایشـــان نیــز به‌عنوان یک فعال سیاسی در مـــدیریت انقلاب، هر کــاری از دستشان برمی‌آمد برای پیشبرد مبارزات انجام دادند، اما نکات برجسته‌تری در بخشی از برنامه‌های ایشان نیز وجود دارد؛ به‌طور مثال، در برگزاری نمازهای عیدفطر در سال ۵۷-۵۶ در تپه‌های قیطریه ایشان به‌عنوان یکی از کسانی که همواره کارهای مالی و تدارکاتی را بر عهده داشتند، در ستادها کمک می‌کردند و عضو ستاد راهپیمایی تاسوعا و عاشورا نیز بودند. همان‌طور که می‌دانید این ستاد از سوی برخی از نیروهای ملی و مسلمان تشکیل شده بود؛ به‌طور مثال، خود من مسئول تبلیغات بودم، مهندس صباغیان و آقای تهرانچی بودند و جمعی این‌چنین در این ستاد گرد آمده بودند. در کمیته استقبال از امام نیز ایشان مسئول تدارکات بودند و در این برنامه‌ها نقش مهمی ایفا کردند.
بزرگ‌ترین دغدغه یا بهتر بگویم مهم‌ترین آرمان ایشان چه بود؟
من فکر می‌کنم آن آرمان آزادی‌خواهی، روح منافع ملی و راهی که دکتر مصدق پیش روی ملت ایران گذاشت، همیشه برای مرحوم شاه‌حسینی به‌عنوان یک آرمان محفوظ مانده بود. به همین مناسبت نیز همواره پیوند خود را با جبهه ملی، به لحاظ تشکیلاتی، حفظ کردند. خود ایشان نیز در خاطراتشان که منتشر شده بر آرمان ملی، منافع ملی و آزادی‌خواهی به‌عنوان یک محور و آرمان اصلی در زندگی تأکید کرده و واقعا هم در همین راستا عمل کردند.
آیا پس از انقلاب، در مقایسه با گذشته، تغییری در عقاید و روحیات ایشان به وجود آمد یا خیر؟
من تغییری در نگاه آرمان‌خواهی ایشان ندیدم. مرحوم شاه‌حسینی همواره به دنبال آزادی، دموکراسی و حاکمیت ملت بودند و من در این مدت احساس نکردم که سختی‌ها و مضیقه‌ها تغییری در نگاه آرمانی و راهبردی ایشان به وجود آورده باشد.
به‌عنوان یکی از نزدیکان مرحوم شاه‌حسینی، برجسته‌ترین ویژگی‌های شخصیتی ایشان را چه می‌دانید؟
مبانی ایمانی، ایستادگی و صبوری‌شان در این مدت مثال‌زدنی است. با این‌که شرایط بسیار سختی را، چه قبل از انقلاب و چه بعد از آن، سپری کردند و بارها بازداشت شدند و محدودیت‌ها و مضیقه‌هایی برایشان ایجاد شد، اما هرگز نشنیدم گله‌ای کنند. ایشان در مقابل این سختی‌ها و مشکلات ایستادگی می‌کردند و این ایستادگی، صبوری و همچنین روحیه آرمان‌خواهی‌شان می‌تواند برای نسل امروز و آینده کشور آموزنده باشد. در واقع، افرادی مثل آقای شاه‌حسینی که ۷۰ سال از عمر ۹۰ساله خود را در عرصه‌های اجتماعی فعال بودند، می‌توانند برای نسل امروز و فردای جامعه ما الگو باشند تا شخصیت‌هایی را بشناسند که با وجود فراز و نشیب‌ها و شرایطی که برای آن‌ها وجود داشته، توانستند آرمان خود را حفظ کنند، زانو نزنند، همیشه ایستادگی کنند، به خدا توکل داشته و آینده‌نگر یا به‌عبارتی آخرت‌نگر باشند.
پس از انقلاب، به‌ویژه در اواخر حیاتشان با کدام شخصیت‌های سیاسی ارتباط نزدیک‌تری داشتند؟
ایشان، به خاطر علایق دینی‌شان، همیشه ارتباطشان را با دوستان انجمن اسلامی مهندسین و محافل این‌چنینی حفظ کرده و در جلسات آن‌ها شرکت می‌کردند و همان‌طور که پیش‌تر گفتم، با روی باز امکاناتشان را در اختیار دوستان خود می‌گذاشتند.
فعالیت‌های سیاسی ایشان بعد از پیروزی انقلاب چگونه ادامه پیدا کرد؟
هر زمان که جبهه ملی می‌توانست فعالیت کند، ایشان نیز به‌عنوان یکی از اعضای آن همراه با سایرین فعالیت می‌کردند و برعکس. در سال‌های اخیر و بعد از سال ۷۳ که جبهه ملی تجدید سازمانی کردند، ایشان نیز همواره عضو شورای مرکزی مجموعه و گاه هم رئیس هیئت اجرایی بودند و در آخرین انتخاباتی که خبر آن نیز منعکس شد، ایشان جزو هیئت رهبری جبهه ملی بودند. اما با توجه به علایق مذهبی ایشان همواره به‌عنوان عضو نیروهای ملی- مذهبی نیز معرفی شدند و هر وقت که ما امضای جمعی داشتیم، امضای ایشان نیز جزو جمع نیروهای ملی و مذهبی قرار می‌گرفت. بنابراین، در مسائل اجتماعی نگاهی کلان داشتند و تلاش می‌کردند در هر جایی که حضورشان می‌توانست مفید باشد، کمک مدیریتی و تدارکاتی و انسانی خود را دریغ نکنند.
به خاطر دارید آخرین بار کی و کجا ایشان را ملاقات کردید؟
در سال‌های اخیر، مرحوم شاه‌حسینی در شرایط جسمی با محدودیت مواجه بودند و امکان تحرکشان بسیار کم شده بود. در نتیجه، نمی‌توانستند همچون گذشته نقش مؤثری ایفا کنند. شاید یکی از آخرین دیدارهای ما حضور ایشان در مراسم تشییع‌جنازه زنده‌یاد ابراهیم یزدی در حسینیه ارشاد بود که گرچه با ویلچر و با محدودیت اما با علاقه‌مندی در این مراسم حضور یافته بودند. البته با تمام محدودیت‌ها و شرایط دشوار جسمی به خاطر روحیه ورزشکاری و توکلی که داشتند، سعی می‌کردند در محافل دیگر نیز شرکت کنند.
گفتگو از: عاطفه شمس
منبع: آسمان آبــــی – شماره ۱۴۳ –
اشتراک گذاری
Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /homepages/41/d939110942/htdocs/Nedayeazadinet/wp-includes/class-wp-comment-query.php on line 399
