یورو علیه دلار

یورو علیه دلار

بفارسی از حمید بهشتی

اتحادیه اروپا قصد دارد یورو را به یکی از ارزهای رهبر جهان برساند و اقداماتی در جهت آمادگی برای جنگ های آتی اقتصادی طرح ریزی نموده است.

برلین/ بروکسل (گزارش اختصاصی) – اتحادیه اروپا قصد دارد یورو را به یکی از ارزهای رهبر جهانی ترفیع دهد و بدین وسیله نفوذ دلار آمریکا را به عقب راند. این جزئی است از یک طرح عملیاتی کمیسیون اتحادیه اروپا که در سه شنبه گذشته (۱۹ ژانویه) به فاصله کوتاهی پیش از ورود جو بایدن به ریاست جمهوری آمریکا به تصویب رسید. هدف از این کار تأمین نفوذ بیشتر پول مشترک اتحادیه اروپا بوده و به ویژه با ناموفق بودن تمایلات برلین و بروکسل در دفاع در قبال تحریم های برون مرزی آمریکا علیه ایران تلقی می گردد. اتحادیه اروپا اقداماتی در این زمینه را در سال ۲۰۱۸ آغاز نمود که هیچکونه موفقیتی نداشت. در حال حاضر با چشم انداز طرح بازسازی کرونا به نظر می رسد نقش یورو تقویت یابد. به هر حال اتحادیه اروپا در ارتباط با مجموعه کمک های ۷۵۰ میلیارد یورویی کرونا می رود که به “بزرگ ترین بنیادهای پخش بدهی” تبدیل گردد. طرح های مربوط به ارزشمند ساختن یورو، علاوه بر افزودن اهمیت آن در جهان با بحث در باره سایر اقدامات آماده سازی اتحادیه اروپا برای جنگ های اقتصادی آتی در جهان به موازات هم به پیش می روند.

“هدیه خوش آمد گوئی” به جو بایدن

اتحادیه اروپا همچنان مصمم است نقش یورو را به عنوان ارز جهانی تقویت نموده و نفود دلار را به پس راند. یک طرح عملیاتی کمیسیون اتحادیه اروپا که به دنبال اطلاع رسانی به مطبوعات انگلیسی [۱] و آلمانی [۲] در روز سه شنبه (۱۹ ژانویه) به تصویب رسید، حاوی اقداماتی است برای حفاظت شرکت های اتحادیه در قبال تحریم های فرامرزی. به نظر مفسرین، تعیین زمانیِ این طرح عملیاتی – فقط یک روز پیش از سوکند یاد نمودن رئیس جمهور جدید آمریکا جو بایدن – “چندان دوستانه” نمی باشد: هر چه باشد این اقدام در جهت “مقابله با ایالات متحده” است که دلارش بر بازارهای گیتی مسلط است. این طرح عملیاتی تازه “دومین هدیه ناخوش آیند بروکسل” برای دولت جدید ایالات متحده، پس از بستن قرارداد سرمایه گذاری میان اتحادیه اروپا و چین در پایان ۲۰۲۰ می باشد [۳] آنهم بدون اینکه با تیم بایدن “بر روی راهکار مشترک در مقابل پکن تفاهم شده باشد”. بدین قرار بروکسل و برلین از فرصت مابین دو ریاست جمهور در واشنگتن برای پایه گذاری استراتژیک استفاده نموده و اقدامات تعیین کننده ای را انجام داده اند.

وزنه مقابل ایالات متحده آمریکا

آغاز تمایلات مربوط به استقلال سیاست ارزی اتحادیه اروپا را رسانه های آلمان به تابستان ۲۰۱۸ مربوط می دانند، زمانی که تحریم های فرامرزی آمریکا علیه ایران به کنسرسیوم های اروپایی، به ویژه آلمانی نیز برخورد داشت. آن زمان رفتار چندجانبه ایالات متحده، وابستگی اتحادیه اروپا به سیستم مالی آمریکا را بی پرده بر ملا نمود. دولت ترامپ بنیادهای مالی و سایر شرکت های اتحادیه را که با تهران معامله می نمودند به جرائم سختی تهدید نمود، در حالیکه آنها در موقعیت دفاعی از خویش نبودند. در نتیجه در اوت ۲۰۱۸ وزیر امور خارجه آلمان هیکو ماس خواهان ایجاد “کانال های پرداختی” مستقل، “صندوق پولی اروپایی” و نیز نظام سویفت مستقلی برای ایجاد وزنه مقابلی در برابر ایالات متحده در همه ی زمینه هایی که آمریکا از خطوط قرمز عبور نموده بود گشت. [۴] در پایان ۲۰۱۸ کمیسیون اتحادیه اروپا یک رشته قاداماتی را برای کاستن وابستگی مالی منطقه اتحادیه از دلار آمریکا اعلام نمود. [۵] آن زمان معامله با مواد انرژی زا در محور تمایلات سیاست پولی برلین و بروکسل قرار داشت. کمیسیون اتحادیه اروپا مایل بود کنسرسیوم های درون اتحادیه را به ادامه معاملات مواد انرژی زا به یورو ترغیب نماید. علاوه بر آن بروکسل مذاکراتی را با ایربوس و بسیاری از سازندگان خودرو برای تعویض ارز و گزینش یورو صورت داد.[۶]

فرصت ناشی از کمک های مربوط به کرونا

در توضیح اخیر کمیسیون اتحادیه اروپا نیز که خواهان استقلال استراتژیک شفاف برای اتحادیه است، با اشاره به تحریم های آمریکا نسبت به ایران چنین آمده: “اقدامات چند جانبه کشورهای ثالث” معامله قانونی و سرمایه گذاری شرکت های داخل اتحادیه اروپا را با سایر کشورها” مختل می سازند. [۷] مطابق گزارشات رسانه ای در عین حال بانک مرکزی اروپا به دنبال تحقیقاتی تشخیص داد که اهمیت جهانی یورو “به نازل ترین میزان” رسیده است. به همین جهت اتحادیه اروپا قصد دارد در “مناطق همجوار” برای استفاده از یورو به عنوان وسیله پرداخت بین المللی “تبلیغ نماید”. [۸] علاوه بر آن خواهان این است که بانک ها و بازارهای سرمایه در اتحادیه تقویت گردند؛ و سرانجام اینکه قرضه های کمیسیون اروپا که رؤسای دول و رهبران کشورهای عضو در تابستان گذشته برای مبارزه با بحران کرونا بر سر آن توافق نمودند، موجب آن خواهد گشت که اتحادیه اروپا فرصت یابد “به قدرت تعیین کننده ای در بازارهای مالی تبدیل گردد”. از آنجائیکه برای دادن “کمک های مربوط به کرونا “اتحادیه اروپا برای اولین بار به حجم بزرگی وام خواهد داد، به یکی از “بزرگ ترین بنیادهای پخش بدهی” تبدیل خواهد گشت. و این یورو را به یکی از بزرگ ترین فاکتورها در بازار اوراق قرضه تبدیل خواهد ساخت. علاوه بر آن بروکسل طرفدار اوراق قرضه ی موسوم به “قرضه اجتماعی” و “قرضه ی سبز” است که معیارهای ماندگاری را محقق می سازند و موجب خواهند گشت که بازارهای مالی اتحادیه اروپا به “مرکز جهانی برای محصولات مالی سبز تحول یابد.

مخالفت با خرید آمریکایی شرکت ها  

به منظور محافظت اتحادیه اروپا از تحریم های آتی و تقویت ظرفیت های آن برای جنگ های اقتصادی آینده علاوه بر اقدامات بحث انگیر، حمایت رو به افزایش از تولیدات داخلی مدّ نظر است. [۹] از طریق گسترش قوانین مانعیت، می توان در آینده کوشش های کنسرسیوم های غیر اروپایی را که قصد تسلط بر شرکت های داخل اتحادیه اروپا را دارند نافرجام ساخت. بدین طریق در صورتیکه بروکسل بر این نظر باشد که ابتیاع شرکتی موجب خواهد گشت که آن شرکت به قبول تحریم های چند جانبه از طرف آمریکا مجبور گردد، می توان از آن جلوگیری نمود.

میان چین و آمریکا

نسبت بدین روشِ کمیسیون اتحادیه اروپا جراید مختلفی، از جمله نشریه شورای اروپایی روابط خارجی (ECFR) پیشدستی کرده اند. با این عبارت که “رقابت دو قطبی” میان آمریکا و چین منجر به تحول جهانی شدن خواهد گشت. [۱۰] از آنجائیکه هر دو ابرقدرت از جنگ متعارف با یکدیگر پرهیز می نمایند، روی بدان کرده اند که “معماری جهانی شدن را منحرف سازند”. هم جمهوری خلق و هم ایالات متحده سیاست جغرافیایی را با اقتصاد جغرافیایی مخلوط می سازند. بیجینگ در صدد “سرمایه گذاری های استراتژیک” و دادن “کمک های دولتی” برای تأثیر در بازارها بوده، می کوشد بر مواضع اتحادیه اروپا از درون مسلط گردد. و ایالات متحده آمریکا نیز از سوی دیگر بنیادهای جهانی را سیاسی کرده و ساخت هایی مانند کُد بانگی سویفت، صندوق بین المللی پول، سازمان تجارت جهانی و نیز بازار مالی خود را هر چه بیشتر به کار می گیرد. به همین جهت اتحادیه اروپا در مبارزه قدرت میان آمریکا و چین در معرض خطر تباهی است.

اتحادیه اروپا در نقش “قدرت سیاست جغرافیایی”

به همین دلیل به توصیه شورای اروپایی روابط خارجی، اتحادیه اروپا می بایست به صورت قدرت سیاست جغرافیایی حضور یافته و اهداف استراتژیک خود را به روشنی مشخص نموده، دیگر مانند نیرویی نامنظم و فاقد استراتژی عمل ننماید. تقسیم وظایفی که بروکسل برای امور تجارت بین المللی مسئول آن است، در حالیکه کشورهای عضو اتحادیه با مشکلات استراتژی جغرافیایی دست بگریبان اند، می باید برطرف گردند زیرا ” سایر نیروها بخوبی” ابزار اقتصادی را برای دستیابی به اهداف سیاسی خود وسیله ساخته اند”. اتحادیه اروپا در گفتمان اتحاد اقتصادی و ارزی بیش از همه می باید سیاست خارجی را با استراتژی جغرافیایی در هم آمیزد.[۱۱] زیرا سرانجامِ رویکرد مزبور از دست دادن حاکمیت، به ویژه کشورهای واقع در اطراف اتحادیه اروپا خواهد بود که به ندرت امکان این را دارند که منافع سیاست خارجی خود را در ساخت های قدرتی که در تسلط برلین و پاریس می باشند، تحقق بخشند.

اقدامات لازم برای جنگ های اقتصادی

در کنار پیشنهاداتی که در حال حاضر در کمیسیون اتحادیه اروپا برای تقویت نقش یورو مطرح اند، شورای اروپایی روابط خارجی، دیجیتالی کردن کامل را برای پول مشترک اتحادیه اروپا تبلیغ می کند تا توان مقاومت آن، در مقابل فشارهای خارج تقویت و مراقبت کشورهای ثالث بر جریان های مالی اتحادیه اروپا مشکل گردد. این کار در رقابت با پروژه های مشابه ایالات متحده آمریکا و چین قرار دارد.[۱۲] بدین منظور اتحادیه اروپا می بایست با “ایجاد وسائل دفاعی مشترک” برای جنگ های اقتصادی آتی به موقعیتی برسد که در مقابل “اعمال فشار اقتصادی” سریع و مؤثر عمل نماید، از جمله با به کار گرفتن تحریم. در این رابطه در باره ایجاد بانک صادرات اتحادیه اروپا که کانال های بین المللی پرداختی را در صورت تحریم های آمریکا نیز باز نگاه دارند گفتگو می گردد. قرار است “صندوق مقاومتی” ایجاد و در صورتیکه کنسرسیوم های اتحادیه اروپا از جانب کشور ثالثی تهدید گردند، بدانها ضمانت وام نموده و سایر “اقدامات پشتیبانی” را تأمین نماید. علاوه بر آن می باید جریان اطلاعات حسّاس به آمریکا در چارچوب قراردادی در بخش آی تی متوقف گردد. این نیز مهم است که کنسرسیوم های اروپایی در قبال “دستبرد غیرقانونی اطلاعات” توسط عوامل چینی یا آمریکایی محافظت گردند. “دفتری وابسته به اتحادیه اروپا برای ایجاد توانمندی مقاومت” نیز قادر خواهد بود از تحریفات ابرقدرت های رقیب و اقدامات مشخص تحریمی علیه اشخاص و بنیادها جلوگیری نماید.

 پاورقی ها

[۱] EU sets out plans to curb reliance on dollar in post-Trump era. ft.com 16.01.2021.

[۲] Björn Finke: Ringen um einen starken Euro. sueddeutsche.de 19.01.2021.

[۳] S. dazu “Ein Sturm zieht auf”.

[۴] Maas fordert mehr finanzielle Unabhängigkeit von den USA. spiegel.de 21.08.2018.

[۵] Alexander Mühlauer: Die Systemfrage. sueddeutsche.de 05.12.2018.

[۶] Francesco Guarascio: EU pushes for broader global use of euro to challenge dollar. reuters.com 05.12.2018.

[۷] European Commission: The European economic and financial system: fostering openness, strength and resilience. COM(2021) 32 final. Brussels, 19.01.2021.

[۸] EU-Kommission will Euro als Weltwährung stärken. spiegel.de 19.01.2021.

[۹] S. dazu Wirtschaft als Waffe und Wirtschaft als Waffe (II).

[۱۰] Jonathan Hackenbroich: Defending Europe’s Economic Sovereignty: New ways to resist economic coercion. ecfr.eu 20.10.2020.

[۱۱] Jonathan Hackenbroich, Filip Medunic, Marco Saracco: Promoting the international role of the euro: Ideas for substantive progress and greater sovereignty. ecfr.eu 09.12.2020.

[۱۲] S. dazu Der Digital-Euro und die Souveränität der EU.

برگرفته از سازمان مراقب سیاست خارجی آلمان – ۲۵ ژانویه ۲۰۲۱

اشتراک گذاری