گزارش خبری مراسم مهندس بازرگان؛ مسئله ایران، حاکمیت ملت

بیست و هفتمین سالگرد زنده یاد مهندس بازرگان در حالی برگزار شد که با توجه به شرایط کرونا امکان برگزاری اجتماع حضوری آن فراهم نبود. کلاب‌هاوس نهضت آزادی ایران میزبان برنامه‌ای با عنوان بازرگان، مساله ایران و حاکمیت ملت با حضور آقایان: محمد حسین بنی اسدی، سعید برزین و صادق زیبا کلام برگزار شده و پس از پایان سخنرانی حاضران، فضای پرسش و پاسخ نیز برای عموم فراهم شده بود.

در ابتدای جلسه مهندس بنی اسدی از اعضای ارشد نهضت آزادی ایران به ذکر برخی از ویژگی‌های بارز مهندس بازرگان پرداختند.

پس از آن دکتر سعید برزین محقق و پژوهشگر در حوزه تاریخ و علوم سیاسی در یک طرح کلی جریانات سیاسی فکری معاصر را توضیح داده و مهندس بازرگان را متعلق به فضایی میداند که جریانات حاکم طیف دراز دامنی از تحجر تا تجدد و از آزادی خواه تا دیکتاتوری را در برمی‌گیرد.

ایشان با توضیح اینکه مهندس بازرگان در دوران دادگاه نظامی و حوالی انقلاب ۵۷ بر عنصر اساسی حاکمیت ملت و اهمیت مبارزه با استبداد تاکید کرد و استبداد را موجب پدید آمدن سه زشتی دانست، اول: عامل تزلزل سیاسی بواسطه عدم اعتماد عمومی و رها کردن قدرت و شخص حاکم به حال خود و ایجاد شکاف بین ملت و دولت دانسته و این پدیده را موجب فروریختن ارکان حاکمیت عنوان کرد، دوم: استبداد را به فراخور آنکه در محیط سرکوب و مصادره جایی برای انباشت سرمایه و ابتکارات اقتصادی وجود ندارد موجب زوال اقتصاد یک کشور می‌نامد و شاهد مثال آن را استبداد رضاخانی عنوان کرد که بی مال به شاهی رسید و با قباله بسیاری از روستا‌های کشور از شاهی کنار رفت که شاهد امروزین آن را بنیاد‌های متعددی عنوان می‌کند که با مصادره‌های مختلف امکان برنامه ریزی برای آتیه اقتصادی را عملا سلب می‌کنند و بعلاوه با رفتارهای دور از تناسب برای توسعه کشور مسیرهای پیشرفت را مسدود می‌نمایند، سوم: فساد اخلاقی در مستبد و پذیرنده استبداد بواسطه طراحی تکیه گاه دروغین الهی یا اجتماعی برای خود و پذیرفتن ریاکارانه آن توسط مردم رخ خواهد داد و در صورت عدم اطاعت موجبات از بین رفتن امکان حیات فردی و معنوی فرد و جامعه خواهد شد.

این پژوهشگر تاریخ معاصر توضیح داد که چگونه زنده یاد مهندس بازرگان در حوالی انقلاب ۵۷ نیز بر مسئله مبارزه با استبداد تاکید کرده و آن را مقدمه و صاحب اصالت بر سایر مبارزات دانسته است. استدلال ایشان در این خصوص مبتنی بر تجارب تاریخی و لزوم تعامل با دنیا بوده است. همچنین ایشان در خصوص تذکر و نگرانی مهندس بازرگان از انحصار طبقه حاکمیت در ماه های منتهی به انقلاب ۵۷ یاد کرد و به تذکر ایشان در خصوص لزوم حفظ نیروهای ملی غیر مذهبی در حکمرانی پساانقلابی اشاره کرد.

در ادامه دکتر صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران ضمن ابراز خرسندی از دعوت برای این مراسم و اظهار ارادات ویژه به مهندس بازرگان اظهار داشت که ایشان و عمده انقلابیون در شرایط انقلابی جایگاهی برای مهندس بازرگان قائل نبودند و از اندیشه‌های او استقبال نکردند اما تدریجا متوجه عمق نگاه مهندس بازرگان شدند. ایشان در توضیح روند فکری زنده یاد مهندس بازرگان به این موضوع اشاره کرد که مهندس بازرگان توانست دینی که متولی رسمی آن حوزه‌های علمیه بودند و منورالفکران دانشگاهی با آن در قهر و نزاع قرار داشتند، به دانشگاه برگرداند و نماد آن را معماری متفاوت مسجد دانشگاه تهران با سایر ابنیه دانشگاه که بدلیل سال ساخت متفاوت آن است عنوان کرد. وی در ادامه گفت که پروژه فکری مهندس بازرگان در دورانی که گروه‌های مختلف یا دینداران جدا از سیاست بودند و یا سیاست ورزان فراری از دین، این بود که علت ناکامی ایرانیان در سیاست را دوری از شریعت و یا اجرای نادرست آن معرفی کرد و در کتاب ها و آثار و سخنرانی های خود بکوشد تا امکان حیات سیاسی و اجتماعی دین را عنوان نموده و آن را لازمه رشد و تعالی بشناساند. با همین رویکرد است که مهندس بازرگان تلاش کرد دین را با علم همسان نموده و از آن راهکارهایی برای اصلاح دنیا بدست آورد.

پس از آن، سخنرانان به همراه دبیرکل نهضت آزادی ایران در بخش پرسش و پاسخ به بیان نکاتی در خصوص سیر حیات فکری مهندس بازرگان پرداخته و مهندس توسلی با طرح این نکته که پروژه فکری مهندس بازرگان از همان آغاز اصلاح حیات دنیوی به واسطه دینی است که با سوق دادن انسان‌های دیندار به آخرت آنها را به ساختن یک دنیای درست دعوت می‌کند و سخنرانی پایانی مهندس بازرگان با عنوان خدا و آخرت؛ هدف انبیا را نیز موید این خط سیر فکری، عنوان کرد.

اشتراک گذاری